Ryszard KAPUŚCIŃSKI - "Lapidarium II"
Po "Busz po polsku" biorę się akurat za "Lapidarium II" (z 1995), bo akurat mam, choć lepiej by było lecieć chronologicznie.
Kapuściński zatytułował zbiór swoich notatek, niedokończonych reportaży etc - Lapidarium i wydal 6 tomów: 1990, 1995, 1997, 2000, 2002 i 2007
Ludzie! Oczom nie wierzę! Na LC 7,2 (119 ocen i 1 opinia). Ja przy „Buszu po polsku” wytłumaczyłem brak moich recenzji; a Państwo ? 23 lata i jedna opinia ?! Chyba dlatego, że to luźne refleksje autora na przeróżne tematy, a nie dzieło „cesarza reportażu”
Ta luźna forma zapisków wymaga szczególnej uwagi w wyławianiu ciekawych uwag. O literaturze (s.16):
„...Drogi literatury rozchodzą się, idzie ona w dwóch kierunkach – w kierunku eseizacji, encyklopedyzacji, oraz w kierunku serialu telewizyjnego. W pierwszym wypadku najważniejsza jest myśl, refleksja, w drugim - intryga, przygoda...”
Cytuje Miłosza (w „Roku myśliwego” 1991) o Becketcie (s.19-20):
„...Samuel Beckett jest wyrazicielem przekonań poetów dwudziestego wieku: życie ludzkie cierpi na podstawowy brak sensu. Poza absurdem nic z niego nie da się wycisnąć...”
Cytuje Fernanda Legera (w „Funkcjach malarstwa”) (s.20):
„...dzieła, w których rzeczą główną był temat – mijają, te, w których najważniejszą była forma – zostają...”
Jego ironiczna uwaga (s.23):
„...Już nie pisze się książek. Każdy stara się napisać bestseller...”
W refleksjach społecznych przypomina stare prawdy (s.44):
„...Cyprian Kamil Norwid... ..powiedział, że lud, że masy są niezdolne do myślenia abstrakcyjnego. Myślą w kategoriach nazwisk, osób, postaci, tylko to pozwala im się zorganizować. Gdy taka osoba pojawi się, działa jak katalizator oczekiwań i energii całego narodu. Rewolucje lub wielkie ruchy społeczne są beż przywódców niemożliwe. W Indiach potrzebny był Gandhi, w Ghanie – Nkrumah...”
O islamie (pisane 30 lat temu !!)(s.46-47):
„...Islam jest nie tylko religią, ale i kulturą, która będzie się rozprzestrzeniać, choć potrzebuje na to czasu. Cywilizacja muzułmańska jest niezwykle dynamiczna... ...Islam jest skrajnie zdyscyplinowaną religią....”
O rewolucji (s.48):
„....żadna rewolucja demokratyczna w państwie wielonarodowym nie może się udać, ponieważ warunkiem demokracji jest likwidacja państwa opartego na ucisku mniejszości...”
Dalej refleksje o sztuce i ciekawy cytat E.M. Ciorana (s.64):
„...W miarę jak sztuka pogrąża się w impasie, mnożą się artyści. Ta anomalia przestaje być anomalią, gdy pomyśli się, że sztuka, będąc w zaniku, stała się zarazem niemożliwa i łatwa...”
Truizm o polityce (s.70):
„...Dziś nie ma lewicy ani prawicy, są tylko ludzie o mentalności otwartej, liberalnej, chłonnej, zwróconej w przyszłość, oraz ludzie o mentalności zamkniętej, sekciarskiej, ciasnej, zwróconej w przeszłość...”
Perełka dla mnie, bo nie znoszę Arendt (s.75-76):
„...W 'New York Review of Books' (13.05.1993) esej historyka Gordona A. Craiga o wydanym właśnie w Nowym Yorku tomie korespondencji Hannah Arendt z Karlem Jaspersem. Craig przypomina kilka szczegółów z życia Arendt: była kiedyś kobietą Heideggera (zwolennika nazizmu), potem żoną Heinricha Bluchera (umlaut)(komunisty) i przez blisko pół wieku intelektualna przyjaciółką Jaspersa (antynazisty i antykomunisty). Jak się to wszystko w jej życiu plątało przenikało, zachodziło na siebie !... ..Craig zwraca uwagę, że to Arendt w swoich 'Korzeniach totalitaryzmu' (1950) wysunęła i rozwinęła tezę, że totalitaryzm XX wieku był możliwy dzięki imperializmowi XIX wieku z jego filozofią ekspansji, z rasistowskimi i biologicznymi usprawiedliwieniami...”
Czy to samousprawiedliwienie ?? (s.89):
„...wierzę w reinkarnacje człowieka za jego życia. Że człowiek może w jednym życiu urodzić się kilka razy. Jako zupełnie inny, niepodobny...”
O nacjonaliście (s.90):
„...Wśród wielu nagannych, odpychających cech, jakich nie brak nacjonaliście, dwie są szczególnie trudne do zniesienia: pierwsza - to brak skromności... ...Druga cecha - to prowincjonalizm mentalny..”
O wolności (s.100):
„...Wolność bez zasad moralnych, bez etyki pracy i poczucia obowiązku, bez tolerancji, poszanowania prawa, a także bez naturalnej życzliwości wobec Innego może być siłą niszczycielską...”
Nader aktualne o samooczyszczaniu się społeczeństwa (s.101):
„...Amerykański psychiatra, autor świetnej książki 'Awakening' – Thomas Szasz zauważa, że tendencja do kreowania kozłów ofiarnych i następnie rozprawiania się z nimi stanowi cząstkę ludzkiej natury. W ten sposób każda grupa szuka ocalenia przed dezintegracją. Społeczeństwo oczyszcza się przenosząc swoje leki i konflikty na obraz mistyczny (kozła ofiarnego)...”
Samotność a osamotnienie (s.102):
„...Samotność wybieramy, dążymy do niej, szukamy jej natomiast osamotnienie to stan przymusowy..., ..który nas zadręcza, rozgorycza, frustruje i niszczy...”
O nas (s.114):
„...Sprzeczność polska: nasze myślenie jest bardzo zaściankowe, prowincjonalne (:Niech na całym świecie wojna, byle polska wieś zaciszna, byle polska wieś spokojna” - Wyspiański), tymczasem nasze położenie geopolityczne jest europejskie, kontynentalne, wymaga więc świadomości globalnej, szerokiej. Stąd tak często świat zaskakuje nas - zdumionych nie przygotowanych. Dla własnego spokoju pomniejszamy siłę sąsiadów, wielkość Europy i świata. Chętnie kontentujemy się sielanką, odymamy pychą...”
I ostatni cytat : o globalizmie (s.147):
„...Jeśli chodzi o aktualne tendencje polityki globalnej, to dostrzec można trzy wielkie linie konfliktów. Jest więc front konfrontacji nacjonalistycznej.. ..Drugi front to konfrontacje typu rasistowskiego... ...Trzeci wreszcie to fundamentalizmy religijne...”
Nie wiedziałem jak recenzować luźne uwagi Kapuścińskiego, więc wybrałem cytaty, które wydają mnie się ciekawe, lecz rewelacji raczej w nich nie ma. I dlatego polecam, lecz gwiazdek daje tylko 7
No comments:
Post a Comment