Stanisław Ignacy
WITKIEWICZ - "Mątwa"
czyli
HYRKANICZNY ŚWIATOPOGLĄD
Hyrkania —
region i satrapia w staroż. Persji, położony na płd.-wsch.
wybrzeżu Morza Kaspijskiego (staroż. Morza Hyrkańskiego); w mit.
pers. uważana za krainę stworzoną przez Ahura Mazdę (a. Ormuzda;
boga-stworzyciela, będącego ucieleśnieniem dobra, walczącego ze
złem uosobionym w bogu Arymanie); dziś: ziemie wchodzące w skład
Turkmenistanu i Iranu. [przypis edytorski]
„WOLNE
LEKTURY” REWELACYJNIE WYWIĄZUJĄ SIĘ Z EDUKACYJNEJ MISJI.
DZIĘKUJĘ!Dostępna
na: https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/witkacy-matwa.html
Zauważyłem
brak mojej notki na temat "Mątwy", więc szybko
uzupełniam korzystając z mądrzejszych ode mnie. O „Mątwie”
(1922) znalazłem na:
„..."Mątwa"
to jeden z wczesnych dramatów Stanisława Ignacego Witkiewicza.
Jednak już tu występują, tak charakterystyczne dla całej
dramaturgii Witkacego cechy jak odrealnienie rzeczywistości,
fantastyka, deformacja, karykatura, groteska, erotyzm,
parodia.
Bohaterami tej sztuki są niespełnieni artyści, kochające ich i zarazem nieszczęśliwe kobiety, pełne pożądania a jednocześnie tęsknoty za metafizyką przeżyć. Wszyscy pragną za wszelką cenę przełamać banalność zwykłego życia, byle tylko choć przez chwilę dotknąć metafizycznej tajemnicy istnienia. W "Mątwie" Witkacy wyrażą swoje poglądy na temat sztuki, filozofii, religii, historii i społeczeństwa....”
Bohaterami tej sztuki są niespełnieni artyści, kochające ich i zarazem nieszczęśliwe kobiety, pełne pożądania a jednocześnie tęsknoty za metafizyką przeżyć. Wszyscy pragną za wszelką cenę przełamać banalność zwykłego życia, byle tylko choć przez chwilę dotknąć metafizycznej tajemnicy istnienia. W "Mątwie" Witkacy wyrażą swoje poglądy na temat sztuki, filozofii, religii, historii i społeczeństwa....”
Monika
Mokrzycka-Pokora
na: https://culture.pl/pl/artykul/witkacy-dramaturg
„....Hyrkan
z "Mątwy"
powołuje
do życia własne królestwo, w którym zaprowadza dyktaturę. Tworzy
sztuczny świat. Jednak widać w tych wysiłkach rozpaczliwe dążenie
do ratowania przeszłego porządku i wartości związanych z władzą
absolutną.....
…....W portrecie 'nieeuklidesowego' dyktatora i jego systemu Witkacy zanalizował więc i pokazał to, co istotnie połączyło wszystkie późniejsze europejskie dyktatury - pisał o Wahazarze Puzyna. - To 'coś' znacznie jeszcze później, już u kresu, po XX Zjeździe KPZR, określono - i potępiono - jako 'kult jednostki'. Witkacy precyzyjnie i - mimo fantazyjnych dodatków - bezbłędnie pokazał mechanizm tego kultu: zarówno jego źródła, jak jego modelowy kształt, jak wreszcie jego społeczne sprzężenie zwrotne i skutki. Przewidział też, że popularność takich kultów będzie rosła. ("Witkacy i rewolucja" w: "Witkacy", Warszawa 1999....”)
Ze „Wstępu” Jana Błońskiego do Stanisław Ignacy Witkiewicz "Wybór dramatów" na: https://notatek.pl/stanislaw-ignacy-witkiewicz-wybor-dramatow
"......Wszystkie sztuki Witkacego mają ton szyderczy, groteskowy, parodystyczny. Postępowanie bohaterów ujmuje karykaturalnie, ośmiesza go. Postacie bowiem, grając własne życie w małych gromadkach, nigdy nie mogą wyzbyć się świadomości gry, gdyż nie potrafią uwierzyć w miłość, religię, wiedzę (a te wartości umożliwiały dawnym władcom, kochankom itp. zaznawanie Tajemnicy). Świadomość, że udają uczucia, pozbawia ich zdolności wniknięcia w autentyczną dziwność istnienia. Co więcej – metafizyczna gra często zmienia się we wstrętna zabawę (Szewcy). Tematy pojawiające się w sztukach Witkacego: wtajemniczenie, inicjacja naiwnego adepta (Nowe Wyzwolenie); upadek tytana – temat ten uwidacznia sprzeczność, na jaką skazani są ci, którzy w rzeczywistym życiu szukają metafizycznego absolutu (Mątwa); los artysty w społecznym kataklizmie, proroctwo końca cywilizacji (Matka, Szewcy)......
Tamże dalej, Błoński o "Mątwie":
".......Dla Bezdeki („bez deka” – a więc czegoś mu brakuje) nadeszły czasy, które całej ludzkości prorokował Witkacy. Zaręczony z Ellą, ma kochankę Alicję. Zazdrosna Ella – niczym mątwa – oplata swoimi uczuciami Bezdekę. Jak wszyscy artyści, Bezdeka jest zresztą skazany na moralne i psychiczne wykolejenie. Juliusz II przypomina bezpowrotnie straconą wielkość czasów dawnych, wyraża sobą… filozofię Witkacego. Hyrkan jest zupełnym nihilistą (pożądanie hyrkaniczne to pożądanie absolutu w życiu). Prawdziwym człowiekiem okazuje się artysta (Bezdeka) – zabija Hyrkana i dziedziczy osierocony tron. Czy jednak sztuka potrafi powstrzymać proces mechanizacji; kto obejmuje władzę, ryzykuje, że pogrąży się w kłamstwie, kompromisach...".
Miłej lektury. 10/10
No comments:
Post a Comment