Borys PILNIAK - "Maszyny i wilki"
UWAGA! KONIEC RECENZJI WESELSZY!
Sedno książki oddaje jedno zdanie z Wikipedii:
"..Pilniak silnie kontrastuje ze sobą dawną Rosję, opartą na prymitywnej gospodarce rolniczej, pełną tradycyjnych zabobonów oraz przemocy we wzajemnych relacjach, oraz nową Rosję - zmechanizowaną, opartą na nowoczesnym przemyśle, porzucającą tradycyjną moralność (w tym chrześcijaństwo). Kontrast ten podkreśla tytuł -"Maszyny i wilki" podkreśla opozycję między nowymi wartościami i stosunkami społecznymi wnoszonymi przez mechanizację produkcji a 'wilkami'- przedstawicielami dawnej mentalności, zwłaszcza wiejskiej. .."
Borys Andriejewicz Pilniak (1894 – 1938), prawdziwe nazwisko Vogau, zmienione nazwisko w 1915 wskutek nastrojów antyniemieckich w Rosji, zginął w ramach czystki 1937 roku. Omawianą książkę opublikował w 1925.
Inteligent Pilniak podziwiał fenomen rewolucji. Jak pisze tłumaczka Janina Dziarnowska w "Posłowie", (s. 341):
"....Pragnienie zrozumienia istoty rewolucji rosyjskiej skłaniało go do wędrówek po kraju; przeżywał zachwyt i olśnienie wielkimi budowami socjalizmu, przerażała go nieznana mu dotąd głębia ciemnoty ludu wiejskiego...."
Pilniak niejako "na bieżąco" próbował uporać się z fenomenem, którego opisem i wyjaśnieniem zajmują się najtęższe głowy już 99 lat ze skutkiem, według mnie nader miernym. Ujmuję ten fenomen pytaniem: jak się udało ideologom rewolucji proletariackiej, notabene praktycznie samym niemieckim Żydom, przenieść rewolucję z uprzemysłowionych Niemiec do feudalnej Rosji, rewolucję p r o l e t a r i a c k ą do kraju bez fabryk, i co za tym idzie - b e z p r o l e t a r i a t u ?
Inteligent Pilniak jest entuzjastą rewolucji, przyjdzie czas, że gorzko za to zapłaci. Na razie, w 1924. pisze omawianą książkę, którą tłumaczka obdarza uwagą (s. 342):
„......W 'Maszynach i wilkach'... ...mamy po raz pierwszy postacie inżynierów i pracowników naukowych, wierzących w m a s z y n ę, która stworzy nową Rosję; wierzących, że 'miasto' przyniesie chłopu - przyszłemu robotnikowi - i lepsze życie, i oświatę....”
No cóż. Podobno „wiara czyni cuda”. Zresztą 'cudu” trwającego ponad 70 lat do dzisiaj większość nie rozumie, mimo dogłębnych tłumaczeń największego krytyka ideologii, Kołakowskiego, który sam też przeszedł przez fazę entuzjazmu w „stajni” Adama Schaffa. (1913 – 2006).
Forma utrudnia czytanie, bo w nieuporządkowanych szkicach, raportach, uwagach, przypowieściach, wspomnieniach, reportażach, no i wszechobecnych szerokich przypisach, mamy wiele powtórzeń i po prostu wiele bałaganu oraz skakania z tematu na temat, lecz opis ogromu ciemnoty wynagradza czytelnikowi poniesiony trud
Reasumując: bardzo ciekawy materiał poznawczy przyprawiający czytelnika o migrenę i globusa, ale oderwać się od niego trudno. Książka zasługuje na szeroką popularyzację, bo uświadamia ogrom ciemnoty w tej części świata.
Przeczytałem, co napisałem i bardzo niezadowolony jestem, bo wyszło sztywno i nudno; a że nie chce mnie się przeredagowywać całości, to ino na koniec spróbuję Państwa rozbawić i do lektury zachęcić A wystarczy choćby, bez żadnego zbędnego komentarza, fragment ze strony 19:
„...prawo jak dyszel - w którą stronę go zwrócisz, tam pojedziesz. A na użytek domowy: kochaj żonę jak duszę, ale trząś ją jak gruszę; - wpuść babę do raju, to i krowę ze sobą przyprowadzi, kura nie ptak, baba nie ludzie, baba z wozu, koniom lżej, pies jest mądrzejszy od baby, bo na pana nie szczeka.....”
Znalazłem też praktyczną radę (s. 96):
„Gdy monopolki i wina brak -
Pij politurę, bracie mój - tak!”
No i zakończmy „oświadczeniem”, które jest wielokrotnie powtarzane jako motto (m. in. s. 27):
"KOMÓRKA RPK przy Komunie we wsi Raczysłowo "ROLNIK"
OŚWIADCZENIE
Towarzysze z komitetu powiatowego. My jako komuniści, którzy w okresie przedrewolucyjnym ożeniliśmy się z przedstawicielkami kontrrewolucji Awdotią Siemonowna Merinową z dziećmi i Arina Iwanowną Merinową z dziećmi, jako że teraz my bracia jeden jest Przewodniczącym a drugi Sekretarzem komuny "ROLNIK". Prosimy o anulowanie naszych żon Awdotii Siemonowny i Ariny Iwanowny, z dziećmi. Jako zrodzonymi w okresie przedrewolucyjnym.
Członkowie Partii RPK
Przewodniczący lipat merinow
Sekretarz login merinow
tysiąc dziewięćset dwudziestego pierwszego roku".
Dobrej zabawy!!
No comments:
Post a Comment