Leszek KOŁAKOWSKI - "Opowieści biblijne"
„Klucz niebieski albo opowieści biblijne zebrane ku pouczeniu i przestrodze"
UWAGA: KOŁAKOWSKI DLA WSZYSTKICH
Książka ta jest również częścią wydania pt "Bajki różne. Opowieści biblijne. Rozmowy z diabłem", w którego recenzji umieściłem informacje o autorze, a tutaj przechodzę od razu do tekstu.
Jedna uwaga: Kołakowski nie jest biblistą, a wydarzenia opisane w Biblii wykorzystuje do filozoficznych refleksji. A że jest kpiarzem....
"Bóg czyli Sprzeczność między motywem i skutkami czynów"
Niewyobrażalnie samotny... „Bóg stworzył świat dla chwały swojej..... ..motyw był mało chwalebny, a rezultaty nieszczególnie zachęcające..” Świat jest jednak pewną wartością. Stąd banalny wniosek: „wartościowe wyniki można osiągnąć działając z niskich pobudek”
„Lud Izraela czyli Skutki bezinteresowności”
„Miłość nie wymaga uzasadnienia..” Dlatego Bóg mógł bezinteresownie pokochać lud Izraela. Historia Żydów powoduje, że „..nasuwa się pytanie: czy jest w ogóle rzeczą życiową liczyć na miłość bezinteresowną?”
„Kain czyli Interpretacja zasady: każdemu według zasług”
Jak wiemy, ofiara Abla złożona Bogu „stanowiła dar nieporównanie większy.. ..reakcja Boga na ofiary braci jest najlepszą interpretacją zasady: każdemu wedle zasług... ...Morał: liczmy na zapłatę wedle ceny rynkowej, a nie wedle tego, ileśmy się natrudzili nad naszymi dziełami...”
„Noe czyli Pokusy solidarności”
Znany dylemat Noego. W końcu... „..wsiadł na okręt, zdradził przyjaciół, ojczyznę i braci...”. Ale tylko w przypadku Noego naprawdę zagrożona była egzystencja całego rodu ludzkiego.
„Sara czyli Konflikt ogólnego i jednostkowego w moralności”
Sara słusznie postawiła „ogólne” nad „jednostkowym”, lecz „świadomość Hagar była wolna od wiedzy o g ó l n e j...” i jej „motywy jednostkowe” zrujnowały koncepcję Sary
„Abraham czyli Smutek wyższych racji”
Kołakowski pisze, że Bóg to „morowy chłop”, bo to wszystko było zamierzone i przecież nic się nie stało, skoro Abraham syna nie zabił. A świadomość syna? Ponadto Profesor przyrównuje Abrahama do posłusznego kaprala; może więc kapral nie zrozumiał rozkazu Boga?
„Ezaw czyli Stosunek filozofii do handlu”
Lubię Profesora żarty: Ezaw - abnegat, bo „pracował ciężko całymi dniami...”. Dwa najważniejsze zdania to Jakuba: „...ja nie kupuję nazwy, ja s i ę s t a j ę pierworodnym, i to za cenę niewygórowaną..,” oraz autora: „...Ezawa oszukał nie Jakub; Ezaw oszukał sam siebie własną filozofią....”
"Bóg czyli Względność miłosierdzia"
Miłosierdzie - wybiórcze. Miłosierdzie dla kogoś, często ma miejsce kosztem innego.
„Balaam czyli Problem winy obiektywnej”
Niewiedza nie usprawiedliwia winy obiektywnej
„Król Saul czyli Dwa typy konsekwencji życiowej”
Złota myśl: „Oficer zbyt inteligentny, któremu kazano stoczyć drobną potyczkę, zechce przy okazji wygrać całą wojnę lub zgoła zbawić ludzkość: w rezultacie przegrywa drobną potyczkę...” I dlatego Saul... „..był szczęśliwy, że ma wyznaczone ścisłe g r a n i c e d z i a ł a n i a, w ramach których wszystko jest dozwolone, ale których przekroczyć nie wolno...” W pewnym momencie Saul wpadł jednak w pułapkę sprzeczności między rozkazem a swoimi zasadami. Bo „można działać wedle konsekwencji rozkazu lub wedle konsekwencji doktryny, nie zawsze jednak wedle obu zarazem”
„Rachab czyli Samotność prawdziwa i udawana”
Złota myśl: „..Między niepewnym złem teraźniejszym a pewnym złem przyszłym nie można rozstrzygać racjonalnie...” A pytanie: poco Bóg męczył Izraelitów skoro o upadku Jerycha miał zadecydować cud? Nie można uniknąć pytania per analogiam: kto zwyciężył w 1920 roku? Piłsudski, uderzający z flanki - Sikorski czy Matka Boska?
„Job czyli Antynomie cnoty”
Hiob (Job) był przekonany, że wszystkie nieszczęścia spadają na niego z woli Boga, gdyby nie był o tym przekonany, poszedłby np. do dermatologa. Według diabła cnota wierności Joba jest spowodowana dobrobytem, a później strachem. I najważniejsze o antynomii: „...wierność jest cnotą sprzeczną wewnętrznie, bo uprawiana dla nadziei korzyści przestaje być cnotą , a uprawiana dla niej samej często każe się godzić na zło, a więc również cnotą być przestaje..”
„Król Herod czyli Nędza moralistów”
Złota myśl: „Moralna strona każdego działania – w przeciwieństwie do strony technicznej – jest absolutnie nieprzewidywalna i daje się zrozumieć i ocenić dopiero po fakcie..”
„Ruth czyli Dialog miłości i chleba”
Przewrotna argumentacja: „...Dziewka sprzedajna nie przez to po prostu zasługuje na wzgardę, że oddaje się temu, od kogo przyjmuje chleb, ale przez to, ze skrycie sama sobą pogardza i że to, co daje, nie ma dla niej wartość. Ale dla ciebie ma to wartość wielką, największą - i dlatego.....”
„Jael czyli Bezdroża bohaterstwa”
Złote myśli: „...zawsze jest dosyć kapłanów konieczności, którzy potrafią wmówić ludziom, że zaszczytem jest dźwigać pętlę na gardle, skoro niepodobna jej zdjąć...”
„Cóż to jest hańba? Pewna opinia, jaką inni mają o tobie..”
„Bohaterstwo zatraca jednostkę bez reszty i roztapia ją w wierzeniach, przesądach i ocenach jej środowiska: bo tylko przez odniesienie do wartości uznanych w jakimś społeczeństwie można być bohaterem..”
„Salomon czyli Ludzie jak bogowie”
Złote myśli: „Postęp ludzkości polega między innym na tym, że synowie postępują inaczej niż ojcowie...”
„..Ludzie walczą między sobą o to, któremu bogu maja okazywać posłuszeństwo. Bogowie wojują między sobą o ludzi, którzy mają ich słuchać. Jednak jedno i drugie.. ,,dokonują się rękami ludzi..”
„Salome czyli Wszyscy ludzie są śmiertelni”
Złota myśl: „Własną śmiercią można własne życie tylko potwierdzić, ale zaprzeczyć mu nie można, ponieważ nasza śmierć czyni dopiero nasze życie ostatecznie nieodmiennym”.
„Żona Lota czyli uroki przeszłości”
Żona Lota „tęskniąc za przeszłością narażała się Jehowie,... ..natomiast oglądając przeszłość w ruinie sama siebie unicestwiła..”
„..Wydaje się nam, że przeszłość jest naszą własnością. Otóż przeciwnie - to my jesteśmy jej własnością, ponieważ nie jesteśmy w stanie dokonać w niej zmian, ona natomiast wypełnia całość naszego istnienia..”
Proszę Państwa! Nie znalazłem sposobu na recenzowanie Kołakowskiego tzn wykazania wielkiej wartości jego książek. Pozostaje mnie więc gorąco Państwa zaprosić do samodzielnej lektury
No comments:
Post a Comment