J.M. COETZEE - "Mistrz z Petersburga"
Mój ulubiony Coetzee (ur.1949), laureat Nobla (2003), dwukrotny laureat Bookera (1983i 1999), na pięć lat przed swoją sztandarową "Disgrace" (Hańbą) (1999), zainspirował się Dostojewskiego "Biesami", a szczególnie ocenzurowanym rozdziałem "U Tichona", w którym Stawrogin spowiada się z grzesznego związku z nieletnią Matrioszą. Rozdział ten bywa najczęściej dołączany do tekstu w formie appendiksu.
Znalazłem ciekawą opinię Jakuba Skwarło na http://www.znak.com.pl/kartoteka,ksiazka,603,Mistrz-z-Petersburga, którą cytuję:
"Coetzee obdarł swego mistrza z całej „dostojewszczyzny", pokazując go jako człowieka nieporadnego, naiwnego i pełnego sprzeczności, po czym - no trudno - w genialnym finale wskazał paluchem, na czym wielkość prozy Fiodora Michaiłowicza polega. Jego Dostojewski to wciąż ten, który rozebrał XIX-wiecznego człowieka z jego moralnego kożucha, z Boga, z zasad, z poczucia winy (choć nie z wyrzutów sumienia), ale też ten, który poznał, jak ogromną cenę przychodzi płacić za uprawianie tak bliskiej naturze człowieka literatury.
Książka godna polecenia z całą odpowiedzialnością. Coetzee nie tylko doskonale „wczuł się" w Dostojewskiego, dorzucił ważną cegiełkę do jego pomnika i przypomniał, dlaczego autora „Biesów" czytać trzeba, ale też dał wspaniały z punku widzenia czytelnika popis literacki, w którym na pierwszy plan wysuwa się oszczędność i niezwykła precyzja języka..."
„Mistrz z Petersburga” to rozciągnięta dysputa o walorach rewolucji i komunizmu, być może, interesująca dla anglosasów, lecz mniej dla mnie - wychowanego na Dostojewskim i doświadczonego PRL-em. Podobała mi się tylko myśl, że „ze starością człowiek sukcesywnie MĄDRZEJE, a przez to MALEJE, aż finalnie tak zmaleje, aby móc przejść przez ucho igielne”. Oczywiście to dostępne dla nielicznych obdarzonych rozumem.
Wskazana jest skrupulatna lektura "Biesów" przed książką Coetzee. Spowiedź Stawrogina (U Tichona) dostępna jest na: http://niniwa22.cba.pl/fiodor_dostojewski_biesy.htm
No comments:
Post a Comment