Władysław ŁOZIŃSKI - „Oko proroka czyli Hanusz Bystry i jego przygody”

„WOLNE LEKTURY” REWELACYJNIE WYWIĄZUJĄ SIĘ Z EDUKACYJNEJ MISJI. DZIĘKUJĘ! 

Dostępne na:   https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/lozinski-oko-proroka/

Władysław  Łoziński (1843 – 1913)  -  polski powieściopisarz i historyk, badacz przeszłości kultury polskiej, sekretarz Ossolineum, kolekcjoner dzieł sztuki, członek Towarzystwa Historycznego we Lwowie,   autor   historycznych  prac  naukowych  i  powieści.  Ta  wydana  w  1899 roku.  Na  LC  ma  6,61 (36 ocen i 2 opinie)

 Wikipedia:

„Oko proroka, czyli Hanusz Bystry i jego przygody – powieść historyczno-przygodowa autorstwa Władysława Łozińskiego z 1899 roku.  Akcja toczy się w południowo-wschodniej Rzeczypospolitej w I połowie XVII wieku. Po klęsce pod Cecorą ziemie te są regularnie najeżdżane przez hordy turecko-tatarskie. Głównym bohaterem jest Hanusz Bystry, syn formana. Kiedy jego ojciec ginie bez wieści w czasie wyprawy kupieckiej na ziemie tureckie, Hanusz postanawia udać się tam i go odszukać. W tym samym czasie w jego ręce trafia cenny przedmiot – diament o nazwie Oko proroka, który powierzył mu kozak Semen Bedryszko. Podczas wędrówki, chłopiec przeżywa wiele niebezpiecznych przygód…”

Przygody  przygodami,  lecz  co  za  język!!    „…rumacją  groził”  (eksmisją);  „koń   brożkowy” (zaprzęgowy);   „koń  podżary” (niejednolitej maści, podpalany);  „pałuba” (kryty  wóz,  lecz przecież u  Irzykowskiego -  raczej:  jędza,  wiedźma);  „w  indermachu” (oficynie);  „kozub” (rodzaj  torby  ze  świeżo  zdartej  kory);  „almaryjka” (szafka);  „pultynek” (biurko  z  ukośnym  blatem)   itd.  itp.  Do  tego  dawno  nie  używane,  jak: „BOGA  SIĘ  BÓJ,  CNOTY  SIĘ  DZIERŻ,  FORTUNIE  NIE  UFAJ”….

Jeszcze  pean  na  cześć  Stefana  Chmieleckiego,  wojewody  kijowskiego:

„Cny Chmielecki, mężu sławny,  /   Jakiego czas nie miał dawny,/  Nie jeden wiek, nie dwa minie,/   A twa sława nie zaginie!”  

No  i  happy  end,  a  z  nim  finalna  nauka:

„….prawa swojego dochodź, od krzywdy wszelką siłą się broń, nogami i rękami przy swoim stój, a choćby zębami się odgryzaj, bo to twoje prawo jest, ale pomstę Bogu pozostaw. Zawsześ ty więcej wziął aniżeliś wart, a kiedy na tamtym świecie liczbę czynić będziesz z żywota swego, dłużen zostaniesz i miłosierdzia potrzebny”

W  sumie  relaksująca  lektura  historyczno – przygodowa  bawiąca  archaizmami  i  zapożyczeniami  z  innych  języków  7/10